Na korytarzach baniaki z pitn± wod± dla uczniów, na sto³ówkach osobne obiady dla dzieci z cukrzyc±, oty³ych, nietoleruj±cych mleka... ¦niadania jedzone w klasach razem z nauczycielami - to zalecenia dla szkó³, które znalaz³y siê w powsta³ym w³a¶nie dokumencie o zdrowym ¿ywieniu uczniów. Dyrektorzy komentuj±: marzenia ¶ciêtej g³owy.

Przyjête w ubieg³ym tygodniu stanowisko w sprawie zdrowego ¿ywienia uczniów w szko³ach jest pierwszym tego typu w Polsce. Dokument podpisali ministrowie: edukacji, zdrowia oraz sportu i turystyki. Powsta³o z inicjatywy Rady Programowej ds. Promocji Zdrowia i Profilaktyki Problemów Dzieci i M³odzie¿y.
Czytamy w nim o dzia³aniach, które szko³y "powinny podj±æ niezbêdnie". W¶ród tematów poruszanych ju¿ wielokrotnie, jak oczyszczenie szkolnych sklepików z przes³odzonych napojów i chipsów czy konieczno¶ci przystêpowania szkó³ do programów promuj±cych zdrowie, s± te¿ nowo¶ci. W¶ród nich: zapewnienie uczniom dostêpu do wody pitnej, umo¿liwienie im spo¿ywania drugich ¶niadañ w klasie w obecno¶ci nauczyciela oraz wydawanie przez szkolne sto³ówki osobnych obiadów dzieciom chorym przewlekle. Jest te¿ zalecenie dla szkó³, by pilnowa³y, aby wszystkie obiady by³y przygotowywane wedle zaleceñ Instytutu ¯ywno¶ci i ¯ywienia. Ostatnia kontrola w Ma³opolsce wykaza³a, ¿e uczniowie jedz± kluski przez piêæ dni w tygodniu, pij± przes³odzone kompoty, na ich talerzach l±duje pó³kilogramowe purée z ziemniaków (by obiad sprosta³ ustalonej przez dietetyków warto¶ci kalorycznej).

Tymczasem w naszym kraju 18 proc. dzieci w wieku szkolnym ma nadwagê, a u 80 proc. utrzymuje siê ona w doros³ym ¿yciu, co stanowi powa¿ne zagro¿enie dla zdrowia.
- Dlatego tak wa¿ne jest wpajanie uczniom dobrych nawyków ¿ywieniowych. Liczymy, ¿e szko³y dostosuj± siê do zawartych w stanowisku wskazówek, jak równie¿ mamy nadziejê, ¿e pomog± im w tym samorz±dy - mówi Katarzyna Stêpniak, krajowy koordynator do spraw promocji zdrowia.

Dyrektorzy krakowskich szkó³, którzy ju¿ zapoznali siê z dokumentem, zgadzaj± siê z jego za³o¿eniami, ale nie kryj±: wprowadzenie ich w ¿ycie to marzenie ¶ciêtej g³owy.
- Baniaki z wod± na korytarzach to koszt grubo powy¿ej 300 z³ miesiêcznie. Gdy w latach 90. pracowa³em w prywatnej szkole, sta³y we wszystkich k±tach, ale kupili je i utrzymywali zamo¿ni rodzice. Kto zechce za nie p³aciæ w pañstwowej placówce? - pyta Tomasz Malicki, dyrektor I Liceum Ogólnokszta³c±cego.
Zechcieli rodzice kilku klas w Szkole Podstawowej nr 153. Ich dzieci pij± ¶wie¿± wodê w swoich salach. Baniaki nie stoj± na korytarzach, by nie korzystali z nich ci, co nie zap³acili.
W Zespole Szkó³ Integracyjnych nr 7 woda do picia jest, ale... tylko dla nauczycieli. Mo¿na po ni± siêgaæ w pokoju nauczycielskim, sekretariacie, pokoju ksiêgowej. Szko³a nie kupuje jej dla uczniów, bo jest za droga. Za to w prawie ka¿dej szkole znajduje siê automat ze s³odkimi napojami.
Katarzyna Stêpniak nie ma w±tpliwo¶ci: te automaty to zmora polskich szkó³, st±d postulat, by uczniowie mieli dostêp do ¶wie¿ej wody.

Choæ autorzy dokumentu o zdrowym ¿ywieniu uczniów uwa¿aj±, ¿e to nie problem, z naszych informacji wynika, ¿e ¿adna z krakowskich szkó³ nie serwuje na sto³ówce osobnych obiadów dla dzieci z cukrzyc±, nietolerancj± mleka czy du¿± nadwag±. SP nr 148, która ma certyfikat "Szko³y promuj±cej zdrowie", chwali siê, ¿e raz w tygodniu dzieci na sto³ówce jedz± rybê. - Osobne obiady dla chorych przewlekle? Po pierwsze, by³yby dro¿sze, po drugie, to dodatkowa praca dla kuchni. Poza tym talerz z innym daniem mo¿e byæ stygmatyzowaniem chorego ucznia, a on mo¿e nie chcieæ, by koledzy wiedzieli o jego przypad³o¶ci - uwa¿a dyrektorka Jolanta Kurcz.
Artur £awrowski, dyrektor ZSI nr 7, opowiada, ¿e nigdy ¿aden rodzic nie poprosi³ go, by sto³ówka dostosowa³a obiad do potrzeb jego chorego dziecka. A wspó³praca szko³y z rodzicami w zakresie ¿ywienia uczniów jest jednym z zaleceñ powsta³ego w³a¶nie dokumentu. - To akurat s³uszne, bo co z tego, ¿e my wycofamy ze sklepiku s³odycze, gdy uczeñ na drugie ¶niadanie przynosi cztery batony - zauwa¿a Jan Hrynczuk, dyrektor SP nr 153.

Pytanie, jak je¶æ to drugie ¶niadanie. Specjali¶ci nie maj± w±tpliwo¶ci: na pewno nie stoj±c na korytarzu przed drzwiami klasy. Dlatego chc±, by szko³y umo¿liwi³y wszystkim uczniom spo¿ywanie posi³ku podczas przerwy w klasie w towarzystwie nauczyciela. Tymczasem dyrektorzy podkre¶laj±: nie wszyscy uczniowie maj± ochotê na ¶niadanie o tej samej porze, poza tym na przerwach klasê trzeba wietrzyæ, a obowi±zkiem nauczyciela s± dy¿ury na korytarzu.
Katarzyna Stêpniak zauwa¿a, ¿e jak szko³a wprowadzi wspóln± przerwê ¶niadaniow±, dy¿ury nauczycieli nie bêd± konieczne. - Jak kto¶ nie jest g³odny, nie musi je¶æ, mo¿e w tym czasie wypiæ sok. Nam chodzi o wypracowanie bardzo wa¿nego nawyku spokojnego spo¿ywania posi³ku w grupie spo³ecznej - wyja¶nia.
Stanowisko w sprawie zdrowego ¿ywienia uczniów w szko³ach zosta³o opracowane, poniewa¿ Polska znajduje siê w programie "Sieæ szkó³ dla zdrowia w Europie". Szko³y nie s± zobowi±zane do wykonania zawartych w nim zaleceñ, jednak jego autorzy oczekuj±, ¿e bêd± siê stara³y realizowaæ je w miarê swoich mo¿liwo¶ci.

¼ród³o: Gazeta Wyborcza
autor: Olga Szpunar
12.10.2011