StanisÅ‚aw Czerniecki, Compendium ferculorum albo zebranie potraw, wydali i opracowali JarosÅ‚aw Dumanowski i Magdalena Spychaj, z przedmowÄ… S. Lubomirskiego, „Monumenta Poloniae Culinaria” (red. J. Dumanowski), tom I, Muzeum-PaÅ‚ac w Wilanowie, Warszawa 2009, ss. 240, 70 ilustracji kolorowych. Publikacja jest dostÄ™pna w sklepie Muzeum-PaÅ‚acu w Wilanowie, od stycznia 2010 r. także w ksiÄ™garni internetowej Muzeum.
Książka zostaÅ‚a wydana przez Muzeum-PaÅ‚ac w Wilanowie jako pierwszy tom serii „Monumenta Poloniae Culinaria”. Publikacja jest wynikiem współpracy Muzeum-PaÅ‚acu w Wilanowie, Uniwersytetu MikoÅ‚aja Kopernika w Toruniu i Fundacji Książąt Lubomirskich. PrzedsiÄ™wziÄ™cie objęło patronatem Polskie Towarzystwo Historyczne i Magazyn Historyczny „MówiÄ… wieki”. Ze strony PTH kontynuacjÄ… projektu bÄ™dzie siÄ™ zajmować Centrum BadaÅ„ nad HistoriÄ… i KulturÄ… Wyżywienia (Stacja Naukowa PTH).
Bogato ilustrowana książka poprzedzona jest sÅ‚owem wstÄ™pnym pióra PawÅ‚a Jaskanisa, dyrektora Muzeum-PaÅ‚acu w Wilanowie. WzruszajÄ…cÄ…, osobistÄ… przedmowÄ™ napisaÅ‚ StanisÅ‚aw Lubomirski. W obszernym wstÄ™pie napisanym przez JarosÅ‚awa Dumanowskiego znajdujÄ… siÄ™ informacje dotyczÄ…ce historii kuchni i wyżywienia oraz nieznanych do tej pory losów StanisÅ‚awa Czernieckiego. WstÄ™p zawiera też charakterystykÄ™ sztuki kulinarnej autora „Compendium” oraz przybliża sylwetki jego patronów i chlebodawców książąt Lubomirskich. W tekÅ›cie przedstawiono też losy tego niezwykÅ‚ego dzieÅ‚a – wielkiego bestselleru wydawanego w latach 1682-1821.
Całość uzupełniono obszernym słownikiem terminów kulinarnych, w którym wyjaśniono znaczenia zapomnianych dziś nazw roślin, zwierząt, produktów, dań, sprzętów i narzędzi. Dokładny, szczegółowy indeks rzeczowy, pozwala szybko odszukać informacje dotyczące użycia danego produktu, przyprawy czy zastosowania jakiejś techniki kucharskiej.
Spis treści:
PaweÅ‚ Jaskanis (Dyrektor Muzeum-PaÅ‚acu w Wilanowie) – Na przystawkÄ™ do lektury, s. 5
Stanisław Lubomirski, Compendium ferculorum. Słowo wstępne, s. 7
JarosÅ‚aw Dumanowski, „Compendium ferculorum” StanisÅ‚awa Czerniec-kiego:
I Monumenta Poloniae Culinaria, s. 13
Jedzenie i historia
Polskie dziedzictwo kulinarne
Zapomniana kuchnia staropolska
Założenia projektu
II Stanisław Czerniecki i panowie na Wiśniczu, s. 24
„SÅ‚awa Lubomirskich”
Stanisław Lubomirski (1583-1649)
Aleksander Michał Lubomirski (ok. 1614-1677)
Jerzy Sebastian Lubomirski
Józef Karol Lubomirski
Nieznane życie autora „Compendium ferculorum”
III Dzieło Czernieckiego, s. 50
DÅ‚ugie trwanie „Compendium ferculorum”
Układ treści
Kuchmistrz
Kuchnia narodowa
Zasady wydania
Stanisław Czerniecki, Compendium ferculorum albo zebranie potraw, s. 76
Rozdział I W którym się zamyka sto sposobów gotowania potraw mięśnych i z swoim additamentem
Additament albo przystawka
Sekret pierwszy kuchmistrzowski.
Kapłon całkiem w flasie
Rozdział II Gotowania sta potraw rybnych
Additament do potraw rybnych
Sekret drugi kuchmistrzowski, Szczuka jedna całkiem nierozdzielna, nierozkrajana, smażona głowa, warzony śrzodek do rosołu albo kaszanatu, pieczony ogon, którą tak zrobisz
Rozdział III, Gotowania sta potraw mlecznych, pasztetów, tortów i ciast
Additament
Sekret trzeci
Słownik (opr. Katarzyna i Jarosław Dumanowscy), s. 182
Indeks, s. 229
Spis ilustracji, s. 233
Będzie się działo
