Czego obawiajÄ… siÄ™ najbardziej? Barwników i konserwantów (79 proc. – Polaków, 66 proc. – mieszkaÅ„ców Unii), pozostaÅ‚oÅ›ci pestycydów na owocach, warzywach i zbożach (78 proc. do 72), pozostaÅ‚oÅ›ci hormonów i antybiotyków w miÄ™sie (77 do 70), a także zanieczyszczeÅ„, jak rtęć w rybach czy dioksyny w wieprzowinie (75 do 69 proc.). Bardziej niż mieszkaÅ„cy Unii obawiamy siÄ™ nawet BSE, czyli tzw. choroby wÅ›ciekÅ‚ych krów (61 proc. w Polsce i 46 proc. w UE), choć jej przypadki nigdy w naszym kraju nie wystÄ…piÅ‚y.
Co o tym sÄ…dzÄ… eksperci? – To dość zaskakujÄ…ce. Od pewnego czasu wyniki badaÅ„ zaufania do instytucji nie odbiegajÄ… od poziomu europejskiego. Tu niespodziewanie wraca polskie malkontenctwo – mówi prof. Janusz CzapiÅ„ski, socjolog.
– Wydaje siÄ™, że obawy Polaków sÄ… trochÄ™ wyolbrzymione – komentuje Jan Bondar, rzecznik prasowy Głównego Inspektoratu Sanitarnego. – Å»ywność w Polsce od kilkudziesiÄ™ciu lat nie byÅ‚a tak dobrej jakoÅ›ci, i nie byÅ‚o jej w tak dużym wyborze.
SkÄ…d wiÄ™c przekonanie, że jedzenie może zaszkodzić? – Dobra informacja przebija siÄ™ do mediów trudniej niż zÅ‚a, a to one ksztaÅ‚tujÄ… opiniÄ™ spoÅ‚ecznÄ…. Każdy niepokojÄ…cy przypadek jest bardzo nagÅ‚oÅ›niony – mówi Bondar. Jako przykÅ‚ad podaje rozpowszechnianÄ… w mediach informacjÄ™, że wody mineralne sÄ… radioaktywne, zawierajÄ… m.in. uran. – W rzeczywistoÅ›ci ilość uranu nie przekraczaÅ‚a norm, a Å›lady radioaktywnoÅ›ci wynikaÅ‚y z charakteru źródÅ‚a, z którego jÄ… pobierano – tÅ‚umaczy Bondar.
Ale nie wszystkie obawy Polaków sÄ… nieuzasadnione. Do nich należy lÄ™k przed genetycznie modyfikowanÄ… żywnoÅ›ciÄ… (73 proc. – w Polsce, 66 – w Unii), mimo że oficjalnie u nas niemal siÄ™ jej nie sprzedaje. – Ale znajdowaliÅ›my przypadki wprowadzania do obrotu genetycznie modyfikowanej soi bez powiadomienia o tym konsumentów. W ubiegÅ‚ym roku kilka razy, zawsze w waflach do robienia andrutów – mówi Bondar.
Czy to byÅ‚o niebezpieczne? – Nie, bo chodziÅ‚o o modyfikacjÄ™, która jest w UE dopuszczona. Unijne prawo nakazuje jednak umieszczenie na żywnoÅ›ci informacji, że zawiera roÅ›liny genetycznie modyfikowane. ZostaÅ‚o ono zÅ‚amane – dodaje.
GIS ocenia, że najpoważniejszym zagrożeniem dla zdrowia, z którym się spotyka w żywności, są pleśnie i mikotoksyny (toksyny wytwarzane przez pleśnie). Sanepid znajduje je najczęściej w herbacie i suszonych owocach. W dużym stężeniu mogą powodować m.in. grzybice i alergie.
Tylko w jednej dziedzinie Polacy wyrażali niższy niepokój niż mieszkaÅ„cy UE: co do warunków, w jakich żyjÄ… zwierzÄ™ta hodowlane, z których produkuje siÄ™ żywność (59 proc. w Polsce, 64 proc. –UE). O czym to Å›wiadczy? – Polacy bojÄ… siÄ™ tylko o siebie – mówi prof. CzapiÅ„ski.
Sylwia Szparkowska, Rzeczypospolita